We staan aan het water waar vandaan de kolonisatie heeft kunnen plaatsvinden. Iets verderop vinden we op de kade de wooncomplexen met de namen van de pakhuizen die er stonden. Katoen, Kaneel, Cacao, Koffie, Thee en Peper: de belangrijke grondstoffen waarmee de kapitalistische wereld zich kon ontwikkelen.
De geweerschoten die wij net gehoord hebben moeten de jacht symboliseren. Voor mij betekent dit het vermeende recht om voor vertier dieren te doden, en de jacht op mijn voorouders die niet als volwaardige mensen gezien werden. Hollanders waren de klokkenmakers van de toen bekende wereld en zij wisten hun kunde om te zetten in het maken van kanonnen, schietgerei waarmee de Oost en de West werden gedwongen om de wet- en regelgeving van de koloniale machthebbers te accepteren. Suriname - dat door strijd onder Nederlands bewind was gekomen - werd bij de Vrede van Breda in 1667 behouden en Nieuw Amsterdam en Nieuw Nederland, dat nu New York en omstreken heet, werd afgestaan aan de Engelsen.
De Nederlanders hebben in hun schoolboeken altijd vermeld dat de Inheemsen te zwak waren en dat zij daarom de sterke zwarte mensen uit Afrika haalden om de arbeid op de plantages te verrichten. Let wel: slavenarbeid. Voordat de “Nederlanders” uit Nieuw Nederland vertrokken hadden zij reeds genocide op de Inheemsen ter plekke gepleegd.
Weet dat mijn voorouders niet zwak of sterk waren. Gouverneur van Aerssen van Sommelsdijck (1637-1699) sloot in 1686 met de Inheemsen een vredesverdrag. De Inheemsen wilden geen slaaf zijn en leverden strijd tegen de kolonisten. De geschiedenis vertelt dat deze gouverneur zich niet hield aan het verdrag en ging uit op het moorden van de Inheemsen.
De vuurwapens dienden als afdwingingskracht om de macht van de koloniaal te vestigen. Tot de dag van vandaag zijn Inheemse Volkeren( Indigenous Peoples) van hun land verdreven. Oftewel het recht op hun land werd hen ontnomen. Ondanks de VN-verklaring (13-9-2007) over de rechten van Inheemse Volkeren wordt hen hun recht op zelfbeschikking ontnomen.
Oh broeder en zuster van het Amazonegebied, jij was er eerst.
Je recht op je land is je ontnomen.
Je taal ken je niet meer. In aantal ben je drastisch afgenomen.
Je drang om in evenwicht met de aarde, de wateren, met de dieren en vissen in harmonie te willen leven heeft geen enkele kogel je ontnomen. Je sterke band met voorouders, met de geesteswereld, met de spirituele werkelijkheid, daar kon niemand indringen ondanks de verplichtende godsdiensten die de koloniaal meebracht om jouw geest te corrumperen. Vandaag aan het IJ wordt jouw verhaal slechts deels verteld, het verhaal van de rechtmatige bewoners van de Amerika’s en de Cariben. Ook van alle Inheemse Volkeren die geen recht hebben op zelfdeterminatie.
Ik als nazaat van de Inheemsen en de Afrikanen laat in mijn geest geen verdeeldheid toe. De Nederlandse overheid doet alsof het geen Inheemsen in het koninkrijk heeft, of heeft gehad. Niet op de Caribische eilanden, niet in Suriname.
De waarheid openbaart zich, de natuur vertelt ons dat er met haar niet gerommeld kan worden. Zij is geen product van de mens. Mens je staat niet aan de top van de piramide. Je bent ook natuur. Natuur die steeds weer opnieuw naar herstel wil, al duurt het lange tijd.
Even wat cijfers: Inheemse Volkeren vormen slechts vijf procent van de wereldbevolking, maar beschermen maar liefst tachtig procent van de biodiversiteit. Maar als het gaat om duurzame financiering, wordt hier geen rekening mee gehouden. Sterker nog, minder dan één procent van het geld dat wordt opgehaald voor duurzame doeleinden door internationale ngo’s gaat naar Inheemse gemeenschappen. Als hun land, gemeenschappen en rechten worden beschermd, beschermen we dus al tachtig procent van de biodiversiteit. Dit is een belangrijk feit dat we moeten begrijpen, maar dat nog niet is doorgedrongen in de maatschappij. Inheemse gemeenschappen staan dus aan de frontlinie bij het tegengaan van de groeiende klimaatrampen.
‘Rematriation process’ is een term genoemd door Chautuileo Tranamil (mapuche-pewenche) mens van de aarde-mens van de pewen boom, dat zij graag bij ons introduceert. Dat wij de verantwoordelijkheid hebben om te zorgen voor de natuur, als leeuwinnen die hun kroost verdedigen. We moeten onze vrouwelijke energie losmaken.
Dank aan Ravon Chacon en de voorouder Zitkala-Sa, van het Dakota Volk aan wie het werk For Zitkála-Šá is opgedragen.
Glenn Helberg (Willemstad, 1955) is psychiater, je kunt hem kennen van Zomergasten en zijn t.v. programma The Therapist (VICE). Hij is voorzitter geweest van het Overlegorgaan Caribische Nederlanders, Stichting Ocan, was lid Raad van Advies van het College voor de Rechten van de Mens. Bestuurslid van o.a. Pride Amsterdam, St.Kleur, ETT- Expertisecentrum Transculturele Therapie. Hij is schrijver, spreker en wordt als activist geduid.
foto: Eveline Renaud
