Ik ben Ton Dekker, ik ben 84 en heb gewerkt bij het Meertens Instituut, één van de instituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in Amsterdam, beter bekend onder de naam Het Bureau. Ik wil u graag vertellen hoe ik vanuit het mensdom geïnteresseerd raakte in het dierenrijk. Een onderwerp dat ook terugkomt in de tentoonstelling die u zo gaat zien hier in het huis van Abraham Willet en zijn vrouw Louisa Holthuysen, die een grote kattenliefhebster was.
In de jaren ’60 ontstond in Nederland een zwerfkattenprobleem. Veel mensen namen een kat, maar het steriliseren van poezen was nog niet zo ingeburgerd als tegenwoordig. Ook in de tuin van ons instituut leefden schuwe zwerfpoezen die in één jaar 24 jonge poesjes voortbrachten. Ik kon nergens een vangkooi krijgen, nam daarom een paar dagen vrij en knutselde toen zelf maar een houten vangkooi in elkaar om de dieren te vangen en te laten steriliseren. We konden de meeste dieren aan een nieuwe eigenaar helpen, maar de schuwe, moeilijk plaatsbare moederpoezen en enkele van hun kittens hielden mijn vrouw en ik zelf. In die tijd was het namelijk in veel dierenasielen nog gebruikelijk om schuwe dieren te euthanaseren. Na enige tijd hadden we acht katten op onze flat. Geen ideale leefomgeving, dus kochten we een huis met een grote tuin voor een kattenren in het dorp Heiloo, onder Alkmaar. Maar ook daar bestond in de jaren '70 de gewoonte om moeilijk plaatsbare dieren te euthanaseren. Mijn vrouw en ik zijn ons daartegen gaan verzetten met als resultaat dat wij samen met andere sympathisanten in 1979 het bestuur van de regionale afdeling van de Dierenbescherming in de dorpen Castricum, Heiloo, Limmen en Akersloot konden overnemen.
Ik kreeg toen veel contact met andere dierenbeschermers in het land en kwam medio jaren ´80 in het hoofdbestuur van de Landelijke Dierenbescherming. Daar kwam ik in aanraking met de vele andere vormen van leed, die mensen dieren aandoen, zoals de bontfokkerij, de bio-industrie, de jacht en de genetische manipulatie van dieren. Denk aan de genetisch gemanipuleerde stier Herman. Langzaamaan groeide ook het besef dat het opkomen voor dieren ook consequenties moest hebben in het persoonlijk leven van mensen. Je kunt niet de advocaat van de dieren zijn en je eigen cliënten opeten. Er wordt ook wel gezegd: “dieren beschermen is mensen beschaven”.
Omdat de politiek onvoldoende aandacht had voor deze thema’s besloot een aantal dierenbeschermers - Marianne Thieme, Lieke Keller en Niko Koffeman, verbonden aan de Stichting Bont voor Dieren waarvan ik voorzitter was - een politieke partij op te richten: de Partij voor de Dieren. De eerste politieke partij in de wereldgeschiedenis voor non-humans, een partij die niet primair de belangen van soortgenoten centraal stelt, maar ook dieren de volwaardige plek geeft die ze toekomt. Ik stelde een beginselverklaring op voor de partij, met als uitgangspunt dat de mens op deze gewelddadige aarde op een liefdevolle wijze met dieren, natuur en milieu en natuurlijk ook met de medemensen dient om te gaan. Die boodschap sloeg aan. De Partij voor de Dieren is in Nederland inmiddels niet meer weg te denken, en vond ook internationaal veel navolging. De mens maakt maar een fractie van het leven op aarde uit, maar maakt het leven van talloze andere organismen letterlijk onmogelijk. En daarmee maken wij mensen ook voor onszelf het leven onmogelijk. Dat zou toch wel erg jammer zijn allemaal. Het enige lichtpuntje is dat steeds meer mensen dit beginnen te beseffen. Laten we hopen dat het niet al veel te laat is en dus nu ook meteen aan de slag gaan!
Geniet u straks van de tentoonstelling. Op de bovenste verdieping van het huis ziet u foto’s die Erika Yasuda maakte van haar vrouw Julia. Ook zij waren in de jaren ’70 grote kattenliefhebbers. Ook zijn er door het hele pand interventies en een installatie te zien van ANOHNI, ook een voorvechter van dierenrechten, die dieren als deel van haar ‘extended family’ beschouwt.
Graag wil ik u vragen bij uw bezoek en ook daarna de volgende woorden van Mahatma Gandhi in gedachten te houden: “The Greatness of a nation and its moral progress can be judged by the way its animals are treated.”
Dank voor uw aandacht.