Copyright informatie:© DigiDaan
Otemba – Daring Women is een muziektheatervoorstelling ter gelegenheid van Amsterdam 750, gecomponeerd door Misato Mochizuki. De voorstelling is gebaseerd op het schilderij Portret van Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenrode, hun twee dochters Catharina en Hester, de tot slaaf gemaakte Surapati en een tot slaaf gemaakte vrouw (Batavia, 1665) van Jacob Coeman, dat in het Rijksmuseum hangt. In Otemba – Daring Women stapt Cornelia uit het schilderij en gaat in gesprek met de restaurator over koloniale verhoudingen, de vrouwelijke blik en autonomie.
lees hier het interview met Janine Brogt en Jan van den Berg
De restauratie van het 17e-eeuwse doek met een koloniaal tafereel mondt uit in een nachtelijke ontmoeting tussen de Indonesische restaurator en de geportretteerde vrouw: de Japans-Nederlandse Cornelia van Nijenrode, echtgenote van Pieter Cnoll, een welgestelde opperkoopman in Batavia. Na zijn dood hertrouwt ze en spant als eerste vrouw in Nederland een rechtszaak aan over financiële zelfbeschikking wanneer ze wil scheiden van haar tweede echtgenoot.
Het libretto van Otemba – Daring Women is van Janine Brogt en de voorstelling wordt geregisseerd door Jan van den Berg. De hoofdrollen worden vertolkt door solisten Ryoko Aoki, Bernadeta Astari en Michael Wilmering. Misato Mochizuki was eerder te horen bij het Holland Festival met L’heure bleue in 2013.
'Otemba' (ontembaar) is niet alleen de titel van de voorstelling, maar ook één van de meer dan honderdzestig woorden die het Japans heeft ontleend aan het Nederlands. Het verwijst naar opstandige vrouwen die zich niet onderwerpen en hun eigen gang gaan.
'In Otemba komen verschillende personages, uit verschillende tijden samen, die opkomen voor een nieuwe kijk op onze geschiedenis. Restaureren wordt ook wel 'management of change' genoemd, en deze restauratie geeft een vernieuwd, dekoloniserend perspectief op het verleden. Otemba komt tot leven.'
– Jan van den Berg
data
do 19 juni 20:30
vr 20 juni 20:30
za 21 juni 20:30
prijzen
- standaard incl. drankje vanaf € 33,75
- CJP/student/scholier incl. drankje € 17,75
informatie
-
Engels, Indonesisch, Japans boventiteling: Engels, Nederlands
-
1 uur 20 minuten
Ben je benieuwd naar het verhaal achter deze bijzondere opera? Bezoek om 19:45 de inleiding door librettist Janine Brogt (taal: Nederlands).
SYNOPSIS
Tijdens de restauratie van een 17de-eeuws schilderij in het Rijksmuseum in Amsterdam stapt de Japans-Nederlandse Cornelia van Nijenrode uit haar lijst — en haar eigen tijd — de 21e eeuw in. Zij daagt de Indonesische Kirana Diah, die het schilderij restaureert, uit tot een nachtelijk gesprek over koloniale verhoudingen, de vrouwelijke blik en de zoektocht naar autonomie.
De voorstelling verbeeldt een magisch moment in het restauratieproces: een eenmalig nachtelijk treffen van heterogene identiteiten en culturen, dwars door de beperkingen van tijd en ruimte; in de tussenwereld tussen schilderij en realiteit, tussen toen en nu, tussen Oost en West.
Bij het gesprek is ook een ‘scanning robot’ aanwezig, kunstmatige intelligentie die als neutrale dataanalist zou moeten meewerken, maar ook een eigen stem blijkt te hebben. Gebaseerd op het schilderij Portret van Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenrode, hun twee dochters Catharina en Hester, de tot slaaf gemaakte Surapati en een tot slaaf gemaakte vrouw (Batavia, 1665) van Jacob Coeman (Rijksmuseum Amsterdam).
CONTEXT
Cornelia van Nijenrode is een 17de-eeuwse vrouw van half-Japans, half-Nederlandse afkomst, uit de upper class van het voormalige Batavia. Als kind werd zij verstoten uit Japan vanwege haar gemengde afkomst, als volwassene werd zij verguisd vanwege de echtscheidingszaak tegen haar tweede echtgenoot Joan Bitter, waarin zij als vrouw haar financiële zelfbeschikkingsrecht opeiste.
Kirana Diah is een jonge kunsthistorica uit het Jakarta van nu, die haar land vaarwel heeft gezegd om als restaurator te werken in het Rijksmuseum in Amsterdam. Zij onderzoekt en restaureert uit Indonesië afkomstige schilderijen, vanuit de overtuiging dat de geschiedenis van een schilderij niet door restauratie uitgewist mag worden. Vaak zijn de zichtbare littekens op een doek, zo is haar overtuiging, getuigenissen van de pijn van het (koloniale) verleden.
Miro is een conservator die is gespecialiseerd in computationele materiaalkunde, verantwoordelijk voor de scanning technologie waarmee informatie wordt verkregen over de gebruikte pigmenten en inzicht in het schilderproces en mogelijke ondertekeningen en veranderingen aan het schilderij.
In het Amsterdam van 2025 werkt Kirana Diah als restaurator aan het 17e eeuwse schilderij waarop Cornelia van Nijenrode staat afgebeeld, met haar eerste echtgenoot Pieter Cnoll, opperkoopman voor de VOC in Batavia. Kirana is vooral in het schilderij geïnteresseerd vanwege Untung Surapati, een van de eerste Indonesische vrijheidsstrijders. Maar Cornelia daagt haar uit tot een nachtelijk gesprek over ontembaarheid, over hun kijk op zichzelf en de ander, over dekolonisering en zelfbeschikking. Want hoe kijk je over de eeuwen heen naar elkaars culturele realiteit?
Het restaureren van een schilderij wordt wel gekenschetst als ‘management of change’. Hoe we naar onze geschiedenis kijken — kennis vergaren, kennis creëren — en hoe we de geschiedenis herschrijven, is een politieke daad. Hoe we een schilderij restaureren ook.
-
Lisa Konno, kunstenaar en ontwerper
Hanna Hachula
-
© DigiDaan
-
© DigiDaan
-
© DigiDaan
-
Kanako Abe - dirigent
François Schmitt
-
Otemba - Daring Women
DigiDaan Fotografie
-
Otemba - Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenrode, hun twee dochters Catharina en Hester, de tot slaaf gemaakte Surapati en een tot slaaf gemaakte vrouw, Jacob Coeman, 1665 [Rijksmuseum]
-
New European Ensemble
Rob Overmeer
-
Janine Brogt, librettist
Judith van IJken
-
Jan van den Berg, regisseur
DigiDaan Fotografie
-
Misato Mochizuki, componist
Ayane Shindo
-
Michael Wilmering, bariton
Otto van den Toorn
-
Ryoko Aoki, Noh zanger
Tadayuki Minamoto
-
Bernadeta Astari, sopraan
Viorica Cernica
