Ga naar de hoofdcontent
terugblik 2023

terugblik 2023

terugblik 2023

De 76e editie van het Holland Festival was er een met een grote artistieke reikwijdte en opvallend divers en genereus publiek, dat nóg meer onderdeel was van het festival dan ooit tevoren.

Het festival opende in aanwezigheid van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix met de laaiend enthousiast ontvangen voorstelling Drive Your Plow Over the Bones of the Dead van Simon McBurney. Het sloot af met het grensverleggende Requiem for Nature door Tan Dun, Pierre Audi en het Koninklijk Concertgebouworkest. Het programma daartussen kende een grote verscheidenheid met plek voor musical, dans, muziek, muziektheater, theater, tentoonstellingen, installaties en vele combinaties. Van avant-gardevoorstellingen als Ribingurumu no Metamorufuoshisu van Toshiki Okada en Dai Fujikura tot heel toegankelijke programma’s zoals Wuthering Heights van Emma Rice. Van kleine, intieme producties zoals Epitaph van Ed Atkins, tot de wereldpremière Indra’s Net van levende legende Meredith Monk.

Associate artist
De associate artist van het Holland Festival dit jaar was niet te missen: zangeres, componist en beeldend kunstenaar ANOHNI inspireerde een belangrijk deel van de programmering. Dit deed ze met eigen werk, door samenwerkingen en door gespreksonderwerpen die zij aandroeg waarin de vraag ‘Wat is er echt aan de hand?’ (What is really happening?) centraal stond en waarin haar bezorgdheid over feminisme, ecologische rampspoed en de gevolgen van kolonialisme, uitbuiting en kapitalisme steeds doorklonk. Heel waardevol was haar vermogen om te verbinden. Zo initieerde ze bijzondere ontmoetingen tussen internationale kunstenaars en uitwisselingen met vrouwen die werkzaam zijn in het publiek domein, zoals wethouder voor Kunst en Cultuur bij de gemeente Amsterdam Touria Meliani, en wist ze het publiek op nieuwe en empathische manieren te betrekken bij voorstellingen. Zoals door het Elders-project, waarvoor op haar initiatief gerespecteerde Nederlanders kleine ongedwongen en zelfgekozen interventies brachten vooraf aan voorstellingen, om het publiek nog bewuster te maken van het moment.

Euphoria
De langverwachte filminstallatie Euphoria van Julian Rosefeldt die in 2022 door omstandigheden niet door kon gaan, werd dit jaar verwezenlijkt en trok meer dan 10.000 bezoekers. Het festival is blij en dankbaar dat grote donateurs in dit belangrijke megaproject zijn blijven geloven, waardoor het zeventien dagen lang een fundament kon vormen voor de verdere programmering. Het werd een locatie waar bezoekers graag meerdere keren terugkeerden, om de vele lagen van het werk tot zich te laten doordringen. En het bleek een plek waar verschillende festivalprogramma’s inhoudelijk weerklank vonden. 

Divers en genereus publiek
Door het diverse aanbod was het goed mogelijk om overdag tentoonstellingen, installaties en talks te bezoeken en ’s avonds live-evenementen mee te maken. Er waren voorstellingen voor jong en oud, voor beginnende en doorgewinterde festivalgangers met uiteenlopende achtergronden, voor verschillende stemmingen. Die grote verscheidenheid was ook te zien aan de bezoekers: volle zalen werden gevuld door steeds ander publiek. Dat was bovendien opvallend betrokken bij het festival, zo bleek uit de goede sfeer op de locaties, de aandacht en concentratie, en de vele staande ovaties. Meer dan eens liep publiek zingend en dansend de zaal uit, zich niet alleen toeschouwer maar echt deelnemer voelend, zoals na de het gezamenlijke ritueel To Feel A Thing: A Ritual for Emergence van adrienne maree brown, of de totaalervaring Respublika van Łukasz Twarkowski. En zoals dat óók bij een festival hoort, ontstonden er vele discussies over hoe het allemaal was ervaren.

Verdieping en toegankelijkheid
Voor wie geen genoeg kon krijgen van het festival en de deelnemende kunstenaars, was er ruim aanbod aan verdiepende gesprekken: er waren inleidende podcasts van De Groene Amsterdammer, Meet the Artist in festivalcentrum De Balie, en diepte-interviews met verschillende makers op de website. Ook waren er diverse programmaonderdelen gratis te bezoeken en werden er streams aangeboden van verschillende voorstellingen en gesprekken.

Dankbaar
Het Holland Festival is alle partners die deze 76e editie mede mogelijk hebben gemaakt zeer dankbaar. De subsidiënten, de vele partners, particuliere vrienden en fondsen, evenals alle locaties en inhoudelijke partners zijn van het grootste belang om het festival elk jaar tot een succes te maken. Veel dank ook aan alle bezoekers die tijdens deze editie vaak meerdere voorstellingen bezochten op alle 23 locaties waar het Holland Festival dit jaar is neergestreken en natuurlijk aan de vele kunstenaars en gezelschappen, afkomstig uit 29 verschillende landen, die dit festival artistiek op de kaart hebben gezet. En last but not least bedank ik het fantastische Holland Festivalteam dat met niet aflatende energie en inzet, inlevingsgevoel en plezier dit festival tot een prachteditie heeft gemaakt. Hulde!

Eind september wordt de associate artist van 2024 bekendgemaakt. Via de nieuwsbrief, de socials en op de website informeren we u graag over de activiteiten en events van het Holland Festival in dit najaar en volgend voorjaar. We gaan weer aan de slag met het volgende festival, tot ziens, tot in juni 2024! 

Emily Ansenk, directeur

Een grote variëteit aan kunstvormen en formats

De 76e editie van het Holland Festival kenmerkte zich door een bijzonder grote variëteit aan kunstvormen en formats. Er was ruim aandacht voor kunstvormen die traditionele podiumkunstervaringen overstijgen, zoals rituelen en immersieve multidisciplinaire voorstellingen. Associate artist ANOHNI gaf een heel eigen invulling aan haar rol. Naast het tonen van haar eigen werk, gaf ze vooral veel voorzetten om door haar aangedragen onderwerpen op lokaal niveau verder uit te werken. In een groot deel van de programmering kwamen bepaalde thema’s steeds terug, zoals: feminisme, ecologie, de relatie tussen kunstenaar en publiek, en de verhoudingen tussen verschillende generaties. Drie unieke, grootschalige projecten waren de multidisciplinaire locatievoorstelling Respublika van Łukasz Twarkowski, de overweldigende filminstallatie Euphoria van Julian Rosenfeldt en het contemplatieve buitenprogramma op locatie The Disintegration Loops (for Euterpestraat).

Publiek en gemeenschap in actie
Er waren dit festival veel voorstellingen en rituelen waarvan lokale makers en sprekers actief deel werden gemaakt, vanuit de bedoeling om de ervaring van het publiek te verdiepen en verrijken. De immersieve ervaring van Respublika bracht een ongekende ervaring die theater, film en dance/rave combineerde, en het publiek uitnodigde om zes uur lang vrij door de ruimte te lopen, te dansen, en op te gaan in het geheel. Zulke actuele vormen brachten vaak een nieuwe en actievere rol voor het publiek met zich mee. In To Feel A Thing: A Ritual for Emergence van adrienne maree brown zong het Queer Choir Amsterdam, en tijdens de uitvoering zong en danste ook het publiek mee. Op kleinere schaal gebeurde dit onder andere ook tijdens de Detox Mornings, met ochtendrituelen die werden geleid door zangeres Bahghi en danser Simomo Bouj.

De gedurfde en veelzijdige programmering trok diverser en meer betrokken publiek dan ooit. Hierdoor ontstond een mix van jong en oud met uiteenlopende achtergronden. Zo werd er bij To Feel A Thing door een bezoeker verrast uitgeroepen: ‘Het lijkt wel alsof iederéén hier is!’, doelend op de vele leeftijdsgroepen en subculturen die waren vertegenwoordigd.

Soms waren de grenzen tussen uitvoerenden en publiek nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Tijdens Epitaph van Ed Atkins bleek een deel van het publiek te bestaan uit een lokaal koor dat meewerkte aan de performance en hierdoor veranderde de eenpersoons spoken word-performance in een collectieve, cathartische ervaring. Voor Bros van Romeo Castellucci werden lokale amateurs gecast om samen een grote en anonieme groep politieagenten te spelen.

Alleen bij het Holland Festival
Dankzij coproductiebijdragen van het festival werden meerdere voorstellingen mogelijk gemaakt. De muzikale filminstallatie Euphoria, over de 'euforische' en destructieve kant van onze consumptiemaatschappij, combineerde overweldigend mooi beeld met een gelaagde inhoud en gonzende energie, en werd een van de grote favorieten dit festival. Maar ook kleinere voorstellingen van minder bekende makers werden mogelijk gemaakt, zoals Tenebris Suspiria Naturae van performer, choreograaf en dj Johanna Constantine, één van de makers uit de kring rond associate artist ANOHNI, die voor de eerste keer haar poëtische manier van choreograferen op een grotere schaal kon presenteren. En er werden spannende cross-overs mogelijk gemaakt, waaronder The Bacchae van Elli Papakonstantinou; een queerinterpretatie van de klassieke Bacchanten met popsongs, klassieke opera-uitbarstingen, dans en live-video. Zowel ANGELA (a strange loop) van Susanne Kennedy en Markus Selg als Ribingurumu no Metamorufuoshisu van Toshiki Okada en Dai Fujikura waren vooruitstrevende projecten, die veel reacties teweegbrachten. Componist Meriç Artaç schreef speciaal voor de opening van de Dag van de Componist een nieuwe compositie in opdracht van het Holland Festival met de titel Babadu, die zijn première beleefde op een zonnige ochtend aan de oever van 't IJ.

Verbinding internationaal en lokaal
De rol van de associate artist dit jaar draaide grotendeels om haar vermogen om projecten en ontmoetingen tot stand te brengen. Zij zag het als haar rol om gesprekken te initiëren die hier relevant zijn, over de urgente onderwerpen die haar aan het hart gaan, zoals hoe we omgaan met de wereld en met elkaar. De vraag die ANOHNI zichzelf voortdurend stelt –  'Wat is er echt aan de hand?' ('What is really happening?') – stelde zij ook over de situatie in Nederland.

The Disintegration Loops (for Euterpestraat) was een belangrijk voorbeeld van ANOHNI’s zoektocht naar die verborgen werkelijkheid in Nederlandse context. Ze combineerde de contemplatieve muziek van William Basinski met optredens door een schoolkoor en sprekers met aangrijpende persoonlijke verhalen over de oorlogsgeschiedenis van deze Amsterdamse straat, waarin zij zelf ooit woonde, en vestigde zo de aandacht op onderliggende lagen werkelijkheid.

lees meer

programma 2023

Educatie

Het Holland Festival is ook een leeromgeving, met uiteenlopende activiteiten voor studenten en leerlingen van de middelbare school. Dit jaar was het voor het eerst sinds drie jaar corona weer mogelijk om een uitgebreid educatieprogramma samen te stellen. Hiertoe werd binnen het festival een nieuwe functie voor een medewerker educatie in het leven geroepen. De activiteiten voor studenten en leerlingen varieerden van voorstellingsbezoek tot workshops en ontmoetingen met makers. De volgende educatieve activiteiten werden georganiseerd:

lees meer

Podcast inleidingen

Podcast inleidingen

Podcast inleidingen

De Groene Amsterdammer maakt voor het Holland Festival podcasts waarin voorstellingen worden uitgelicht en makers aan het woord komen. De podcasts bieden achtergrond en reflectie bij de programmering. Ze zijn te beluisteren als inleiding of als nabeschouwing voor bezoekers en voor iedereen die in het festival is geïnteresseerd.

beluister de podcast

Publieksbereik

Het publiek kwam in grote aantallen naar de theaters en concertzalen. 40 gezelschappen speelden in 31 dagen 200 voorstellingen. De zaalbezetting lag op 80% en het festival trok ruim 80.000 bezoekers. De gratis evenementen waren samen goed voor 9.800 van de eerdergenoemde bezoekers. Daarnaast luisterden en keken nog eens meer dan 16.000 bezoekers naar HF Digital waarop de podcasts van De Groene Amsterdammer, de gratis stream De Oorlogskoffer, de podcast met ANOHNI, de video’s van de influencers en natuurlijk de 150 nieuw ontsloten parels staan. 

lees meer

Publieksreacties

  • Drive Your Plow Over the Bones of the Dead

    Een prachtige productie van Simon Mcburney en Complicité die Drive Your Plow Over the Bones of the Dead van Olga Tokarczuk op spectaculaire wijze tot leven brengt.

  • The worm

    #theworm Beklemmend, indringend en vervreemdend mother-son talk.

  • Ribingurumu no Metamorufuoshisu

    Een van de beste dingen die ik in lange tijd heb gezien. Psychedelische en metafysische trip.

  • The Disintegration Loops (for Euterpestraat)

    Erg indrukwekkend en onwerkelijk om te beseffen wat deze plek allemaal heeft meegemaakt. Juiste soundscape om over na te denken.

  • Evolution of Fearlessness

    Ik ben zo onder de indruk van dit werk. Wauw. Gewoon wauw 🔥👏

  • Euphoria

    Ongelooflijk prachtige multimediale ervaring. Was even helemaal van de wereld en werd tegelijkertijd geconfronteerd met de hedendaagse gekte ervan. ❤️

  • Sigur Rós & London Contemporary Orchestra

    We hebben Sigur Rós al vaak zien spelen, zowel hier in Amsterdam als een aantal keer in Reykjavík, maar gisteravond was het de eerste keer dat we ze zagen optreden met een volledig orkest. Wat een fantastisch concert!

  • 13 Tenets of Future Feminism

    Zulk mooi en belangrijk werk en waar steen de hemel wordt.

  • Respublika

    #whatthefuck Jullie hebben iets geweldigs gecreëerd! Als ik de kans krijg, ga ik het zeker nog een keer bezoeken.

  • Brideshead Revisited

    Hilarisch en ontroerend theater. Een queer interpretatie die het beroemde boek van Evelyn Waugh recht doet. Prachtig gespeeld door toneelgroep De Warme Winkel.

  • Indra's Net

    Dankjewel @hollandfestival voor deze betoverend mooie show van @meredithmonk. Bijzonder om dit in het echt te mogen zien en horen. Kippenvel.

  • Bros

    Wat gedachten. FANTASTISCH. Jezus, wát een beeld! IK BEN MISSELIJK. Ik moet hier weg. VERSCHRIKKELIJK. Dit moet echt stoppen. WAAR ZIT IK NAAR TE KIJKEN?! Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt. GENIAAL. GENIAAL.

Recensies

  • ANGELA (a strange loop)


    Angela (a strange loop) is visueel overdonderend. Zo wezenloos als de kunstmatig pratende personages zijn, zo overdonderend is het visuele spektakel van Markus Selg.
    - de Volkskrant

    Zelden zag ik lethargie zo tastbaar en overtuigend gestalte krijgen in een voorstelling. Ixchel Mendoza Hernández schittert in de manier waarop zij Angela’s vervreemde, gemanireerde verhouding tot de wereld gestalte geeft, anderhalf uur die holle bal hooghoudt, en nooit uit haar handen laat glippen. (…) Al met al een waanzinnig visioen dat in the making misschien wat wezenloos aandoet, maar je vervolgens niet meer loslaat.
    - Theaterkrant

  • Brideshead Revisited


    Een zinderende tweespraak over liefde. (...) Een eigen, persoonlijke versie van het verhaal over vriendschap en onuitgesproken liefde.
    - NRC ★★★★★

    Er [worden] verschillende theaterstijlen gemixt: ingeleefd acteerwerk gecombineerd met acteurs die zichzelf onderzoeken en daarover vertellen. (…) Kijken naar dit soort theater voelt prettig ontregelend, omdat het verhaal soms opeens zo dichtbij kan komen.
    - Trouw ★★★★

    Een genereus en zeer kwetsbaar portret van twee mensen die voortdurend laveren tussen schaamte en hoop.
    - de Volkskrant ★★★★

  • Bros


    In de raadselachtige en indringende theatervoorstelling Bros volgen niet-professionele acteurs bevelen uit die ze via oortjes krijgen ingefluisterd. Als toeschouwer voel je je bijna medeplichtig aan het gestileerde geweld dat zich op het podium voltrekt.
    - NRC ★★★

  • Call for the Company


    Acht trompetten die een halfuur lang alleen de noot D spelen. Boeiend? Ja.
    Het Holland Festival wijdde een lang portretconcert aan Chacon, waarin hij zich een radicale conceptualist met grote verbeeldingskracht betoonde, en een erfgenaam van Cage en andere Amerikaanse experimentelen uit de jaren 50 en 60. Niet altijd prettig, wel biologerend.
    - NRC ★★★★

  • Dragons


    Geslaagde lsd-trip voor gevorderden (...) In dansvoorstelling Dragons klopt alles: choreografie, muziek, decor en kostuums. (…) Ook jij weet dat je vanavond nergens anders wil zijn. Alleen hier, alleen nu.
    - Parool

    Zo komt de hele dansgeschiedenis van Oost en West voorbij. Niet als monument, niet plichtmatig of ernstig, maar in speelse verwijzingen, met een enorme energie (…) waarbij vreugde de leidraad is en een groot deel van het publiek stralend weer naar buiten kwam.
    - Cultuurpers

  • Drive Your Plow over the Bones of the Dead


    Een eco-thriller die nergens drammerig wordt. De uitdrukkingen op de gezichten, de briljante timing van dit hele stuk dat dankzij de koersvaste hand van regisseur Simon McBurney als een geraffineerd uurwerk in elkaar steekt.
    - Trouw ★★★★★

    Toegankelijke voorstelling over de wreedheid van de mens. [Hoofdrolspeelster] Hadingue is geestig en trefzeker. De microfoon is haar vriend en ze voorkomt de circa drie uur dat de voorstelling duurt dat er ook maar één moment een plichtmatig verteltoontje insluipt.
    - NRC ★★★★

  • Eroica I


    Een uurtje Bimhuis met drie improvisatiekunstenaars en een stemartieste, met als inspiratiebron het schilderij Eroica I van Basquiat. De combinatie van breekbaar uitgevoerde, ongewone geluiden intrigeert. (…) Ook hier is het de zoektocht naar klank en ritme die de oren op steeltjes zet.
    - Het Parool

  • Euphoria


    Deze levensgrote scènes zijn technisch grandioos gefilmd en worden weergaloos gespeeld. (…) Laat deze verpletterende ervaring u niet ontgaan.
    - De Groene Amsterdammer

    Het is zo'n kunstevenement of bijna ‘totaalervaring' waarbij je je gezegend voelt om die te hebben meebeleefd. (…) Het onderwerp is de vraag waarom kapitalisme zo aantrekkelijk blijft ondanks zijn verwoestende werking die we om ons heen zien. Dat is allemaal zware kost, maar (…) alles krijgt dankzij de bijzondere manieren van vervreemding ook een lucide kant, vaak geestig en vaak ook ontroerend.
    - Opus Klassiek

  • EXÓTICA


    De ritualistische dansvoorstelling Exótica is een ode aan de ‘exotische’ dansers van de Parijse avant-garde. (...) De toon is vriendelijk en oprecht, niet aanvallend. Wel benadrukt Piña hoe machtig het voelt Exótica in de ‘Stadsschouwburg van Amsterdam’ te presenteren, ‘hét podium voor elitedans’.
    - de Volkskrant ★★★☆☆

    Apotheose van de avond is een prachtig vormgegeven slangendans en groupe, gevolgd door een politiek beladen song vol herkenbare eigentijdse beats.
    - Theaterkrant

  • Forsythe


    Humor, schoonheid en vernieuwing: balletvernieuwer William Forsythe biedt het allemaal. Drie ijzersterke choreografieën van balletvernieuwer William Forsythe. (...) Noem het gerust een liefdesverklaring aan ballet, aan balletdansers, aan de geschiedenis, de praktijk en de techniek van het ballet.
    - NRC ★★★★★

    Het Nationale Ballet en Het Balletorkest brengen recent en vroeg werk van William Forsythe, en dat is beslist geen straf. (...) Het drieluik Forsythe is een schoolvoorbeeld van explosieve kracht.
    - de Volkskrant ★★★★

  • HOW TO LIVE (After You Die)


    Wallworth streeft naar empathie, zelfs in een verhaal over de verwoestende werking van sektarisch geloof, waar ze zelf slachtoffer van is geweest. (…) Dit verhaal slaat bruggen en maakt tegelijkertijd mismoedig. Want, hoe bekend de verleidings- en indoctrinatie-technieken van sekteleiders ook zijn, wanneer ze, zoals ze glashelder duidelijk maakt, via sociale media steeds grotere delen van de wereldbevolking in hun greep krijgen, moeten we voor de toekomst vrezen.
    - Cultuurpers

  • Indra's Net


    Indra’s Net’ is een vrolijke viering van saamhorigheid, met stemmen die alles lijken te kunnen. Theatermaker Meredith Monk weet haar opbeurende boodschap op slimme manieren te verweven in de voorstelling.
    - de Volkskrant ★★★★ 

    Een compact en doortimmerd ritueel van zang, gestileerde beweging, videoprojectie en subtiele minimalistische muziek. (…) Monks klankrepertoire is groot: tandenklapperen, tongklakken, grommen, boventonenzang. Ze creëert een soort pseudo-volksmuziek, zowel complex als primitief, met verrassende, soms verrukkelijk atonale harmonieën.
    - NRC ★★★★ 

  • Jérôme Bel


    Voor het Holland Festival vroeg Bel behalve Pankaj Tiwari de eveneens in Nederland werkzame Poolse performer-stemkunstenares Maria Magdalena Kozlowska. Ze kregen van Bel een script, een set regels en videofragmenten en konden de voorstelling verder naar believen invullen. (…) De nadruk die Tiwari legt op de hypocrisie achter Bels duurzame theater, maakt deze voorstelling urgent.
    - Trouw ★★★

  • LEMNISKATA


    Choreograaf Lukas Avendaño weet de hergeboorte van het ‘derde geslacht’ spectaculair te verbeelden. Zelden zo’n mooie, traag opgebouwde opening gezien van een groot groepswerk. Na een uur mondt het uit in een spectaculaire rave met live drums, zang en fluit en uitzinnig gemaskerde dansers.
    - de Volkskrant ★★★★

    Als het doek valt, gaat het publiek uit zijn dak. Naast mij staat een vrouw te springen en te joelen alsof haar leven ervan afhangt.
    - Theaterkrant

  • Let X = X


    Diepe ontroering en veel humor. Laurie Anderson (...) speelde een uitverkocht Carré plat. (…) En ieder nummer voelde alsof het haar dierbaar was, met frisse, nieuwe arrangementen. 
    - Cultuurpers

    De New Yorkse liet de keurige bezoekers krijsen en meditatief bewegen. (…) In de muziek hoor je de artistieke scene waartoe Laurie Anderson in New York behoort goed terug. De minimal music van Glass is nog altijd het duidelijkste referentiepunt, maar de gedachten gaan soms ook naar David Byrne. Heel nadrukkelijk aanwezig is Lou Reed, de in 2013 overleden echtgenoot van Anderson.
    - Het Parool

  • ÔSS


    In ÔSS, een samenwerking met het inclusieve gezelschap Dançando com a Diferença uit Madeira, boort Marlene Monteiro Freitas de krachten aan van haar unieke dansers. In het even theatraal als punky dansconcert blijft Freitas trouw aan haar eigenzinnige taal en is de beperking vooral  aanleiding voor materiaal. Zes weergaloze performers sleuren ons mee in een ongrijpbare wereld vol extremen.
    - Theaterkrant

  • Penthesilea


    Verpletterend theater met Amazone-koningin als rockster. 'Penthesilea’ is een nieuw hoogtepunt in het oeuvre van regisseur Eline Arbo: een muzikale tragedie, waarin geweld en lust om voorrang vechten. Op ontroerende wijze toont ze een zoektocht naar kwetsbaarheid en vrijheid in een universum waar de agressie nooit ver weg is.
    - NRC ★★★★★

    Eline Arbo maakt van een tragedie uit 1808 een sexy én toxische parel. (…) [Ze] verbeeldt (...) oerkracht en liefde, maar ook wantrouwen en macht. (…) In een dynamische spelregie schittert de negenkoppige cast van begin tot eind.
    - Het Parool

  • Prophétique (on est déjà né.es)


    Heerlijke gekte en één bonk solidariteit in dans over Ivoriaanse transgender gemeenschap. De dansvoorstelling is misschien wat uitgesponnen, maar toont goed hun strijdbaarheid. (…) Beugré’s ‘folles’ zijn één bonk solidaire sisterhood (...) in een patriarchale maatschappij, met een heerlijke gekte en onbeschaamdheid.
    - NRC ★★★

    Met een brutale blafscène laten queers uit Ivoorkust zien: we zijn hier en we gaan niet meer weg. Meer nog dan een voorstelling is Prophétique (on est déjà né.es) een levendig pleidooi voor acceptatie van het anders zijn.
    - Het Parool

  • Requiem for Nature


    Tan Duns ‘Requiem voor de natuur’ is iets ongelooflijks. Tan Dun tart werkelijk alle genregrenzen in zijn Requiem for nature, een anderhalf uur durende tour de force van verbeeldingskracht en vitaliteit. (...) Op papier lijkt het werk een ratjetoe: koormuziek met ‘westerse’ harmonieën en opvallende ‘Chinese’ glijtonen, een gedanste solo voor pipa (Chinese luit), theatrale scènes uit de boeddhistische mythologie, Mongoolse keelzang, een stukje pseudo-Peking-opera, quasi-gregoriaanse zang, druppelend water, glorieus slagwerk, o ja en flarden zwoele orkestmuziek die met achteloze klasse gespeeld werden door het Concertgebouworkest. En toch werkte het.
    - NRC ★★★★★

  • Ribingurumu no Metamorufuoshisu


    Theatermaker Toshiki Okada slaagt erin het armageddon te serveren met humor  De huiskamer in het muziektheaterstuk ‘Metamorfose van een huiskamer’ is een metafoor voor de aarde. Die stevent af op een catastrofe.
    - de Volkskrant ★★★★

    Het is vervreemdend, bizar, ondoorgrondelijk. En ook fascinerend. (...) De compositie van Fuijkura is prachtig. (…) Maar de muziek wordt telkens onderbroken doordat de acteurs hun teksten moeten zeggen, lange teksten met een hypnotiserende herhaling. (…) Het werkte theatraal goed.
    - Theaterkrant

  • Rusalka


    De Zuid-Afrikaanse Johanni van Oostrum zong het [maanlied] in de voorstelling met vervoering in haar sopraanstem, teder begeleid door het Koninklijk Concertgebouworkest. (…) De Amerikaanse mezzo Raehannan Bryce-Davis was in de angstaanjagende tover-aria door haar struise figuur en kolossale stemgeluid een indrukwekkende moderne heks. 
    - Opera Magazine

    Het decor van Heike Vollmer en Philipp Stölz en de kostumering van Anne Winckler vormen de perfecte ondersteuning en maken (...) van Rusalka (...) visueel een groot succes. 
    - Basia con fuoco

  • Sigur Rós & London Contemporary Orchestra


    Een prachtige avond. Sigur Rós, dat is dromerige muziek die nergens slaapverwekkend is, want gelaagder dan de planeet zelf. Dat is ook de stem van Jón Þór “Jónsi” Birgisson, die eigenlijk nog gewoon wat hartveroverender is in zijn androgynie, dan die van Anohni. (…) En dan heb ik het dus nog niet eens gehad over (...) The London Contemporary Orchestra. Allemaal jonge klassieke muzikanten, en zo divers als Londen zelf: nog nooit zo’n fris, hip en kleurrijk orkest gezien, met zulke mooie mensen erin, dat ook nog eens loeischerp en superenthousiast meespeelt. (…) Een genot voor oog en oor.
    - Cultuurpers

  • Tenebris Suspiria Naturae & Way We Are


    Tenebris Suspiria Naturae
    - Er zit een traagheid in hun fysicaliteit die, door de soundscape, bijna tranceachtig wordt. De combinatie van kostuum, grime en scenografie is rauw en in your face, en tegelijkertijd secuur en gedetailleerd.
    - Theaterkrant

    The Way We Are - De leadzangeres (...) is met haar 62 jaar, samen met de minstens even oude hoogblonde bassiste, het ideale toonbeeld van het soort tantes dat je graag op suffe familiefeestjes langs ziet komen. (...) De aanstekelijke punkrock (...) bracht ook het Holland Festivalpubliek in beweging.
    - Cultuurpers

  • The Disintegration Loops (for Euterpestraat)


    ANOHNI bood een indrukwekkende middag om stil te staan bij het verleden, om de verhalen te laten vertellen, en om te reflecteren. (...) Journaliste en presentatrice Marga van Praag vertelde hoe haar moeder werd aangehouden bij en razzia en in de Euterpestraat tegenover een nazi stond. (...) Tegen deze loodzware achtergrond werden The Disintegration Loops van (...)  William Basisnki gespeeld (...) een intense geluidsloop, die ongrijpbaar en weemoedig is. (…) Door de setting, de praatjes en de grijze lucht had het werk een diepe emotionele intensiteit die me nog even bij zal blijven.
    - Cultuurpers

  • The worm


    Digitaal komen we nader tot elkaar, en digitaal raken we van elkaar vervreemd. Dat is ook het centrale thema van The Worm. In het telefoongesprek vertelt Atkins’ moeder uitgebreid en fragmentarisch over de moeizame relatie met haar eigen ouders. (...) The Worm is op z’n plek op een podiumkunstenfestival als het Holland Festival, want de film is net een indringende theatermonoloog – zij het dan een dubbel-monoloog, die van een gekwelde moeder en zoon.
    - NRC ★★★★

  • Vake Poes; of hoe God verdween


    Met een grote groep acteurs, dansers en zangers, vier kindacteurs en opnamen van het symfonisch orkest van Opera Ballet Vlaanderen, schildert de 30-jarige regisseur in trefzekere streken dit gitzwarte familie-epos. De synergie tussen spel, dans en zang is vaak indrukwekkend.
    - de Volkskrant ★★★

    Dat klinkt misschien alsof Houbrechts voorstelling een loodzware opgave gaat zijn, maar dat is toch niet het geval. De ook humorvolle herkenbaarheid van de menselijke onmacht (...) en de prachtige muziek van Bach geven het donkere stuk steeds een lichte rand.
    - Theaterkrant

  • What's Your Heaven


    Bijgestaan door een strijkkwartet, een saxofonist/klarinettist, pianist en een beatboxer wist CocoRosie een wereld aan geluiden op te roepen. Van verstild meditatief tot wild swingend. (...) De kers op de taart, die echt wat toevoegde aan het concert, waren de korte intermezzo’s waarin de klarinettist prachtig weemoedige solo’s gaf en het strijkkwartet met klassiek aandoende composities even wat rust in de tent bracht.
    - Trouw ★★★★

    De onderlinge dynamiek was hartverwarmend zonder klef te worden, vooral te danken aan het zichtbare plezier dat vanaf het podium de zaal in stroomde. 
    - Cultuurpers

  • Wuthering Heights


    Met Wuthering Heights heeft het Holland Festival voor een ruime week Brits toptheater naar het Amsterdamse DeLaMar Theater gehaald. Deze Engelstalige productie van regisseur Emma Rice zit barstensvol creativiteit, snelheid en theatrale vondsten.
    - de Volkskrant ★★★★

    Regisseur Rice vertelt dit verhaal op epische wijze, met een beeldtaal die blijft verrassen. (...) De voorstelling bevat poppenspel, slapstick én muziek. (...) Rice houdt haar publiek bij de les met humor en visueel spektakel. De vormgeving van Vicki Mortimer is een feestje. (…) In deze aanstekelijke Wuthering Heights kolken de emoties aanhoudend. 
    - NRC ★★★★

Facts & figures

  • 40 producties

    40 producties met ruim 200 voorstellingen, plus
    2 streams
    6 films 
    8 talks  
    2 afterparty's 
    8 DIY-activiteiten 

  • 81.446 bezoekers

    70.221 bezoekers live voorstellingen en streams
    1.380 bezoekers programma's in De Balie, Radio Radio, Future Feminism
    9.352 bezoekers gratis producties (Meet the Artists, The  Disintegration Loops (for Euterpestraat), Dag van de Componist, Opera in het park: Rusalka, The worm, SHE WHO SAW BEAUTIFUL THINGS, 13 Tenets of Future Feminism, Echobox x Holland Festival, Like a River, Future Festival Meet Up)
    493 deelnemers aan educatieprojecten

  • 38 online activiteiten

    5 streams
    3 films (i.s.m. Cinetree)
    19 podcasts
    2 video's met festivalmakers
    7 video's met festivalambassadeurs
    2 radio-uitzendingen

  • 19 podcasts

    - Anohni: podcast en interview
    - 18 inleidingen door De Groene Amsterdammer

  • >800 artiesten

    Ruim 800 artiesten en crew

  • 8 wereldpremières

    8 wereldpremières:
    - Indra's Net
    - Brideshead Revisited
    - Requiem for Nature
    - Call for the Company
    - Jérôme Bel
    - Penthesilea
    - Rusalka
    - Dag van de Componist: Babadu

  • 11 coproducties

    Coproducties
    Angela (a strange loop)
    , Susanne Kennedy, Marcus Selg
    The Bacchae, Elli Papakonstantinnou, Ariah Lester, ODC Ensemble
    Brideshead Revisited, De Warme Winkel
    Bros, Romeo Castellucci, Societas
    Drive Your Plow over the Bones of the Dead, Simon McBurney, Complicité
    Euphoria, Julian Rosefeldt
    EXÓTICA, Amanda Piña, Nadaproductions
    Jérôme Bel, Maria Magdalena Kozłowska, Pankaj Tiwari, Théâtre Vidy-Lausanne, Frascati Producties
    Prophétique (on est déjà né.es), Nadia Beugré; Ribingurumu no Metamorufuoshisu, Toshiki Okada, Dai Fujikura, Klangforum Wien, chelfitsch
    SHE WHO SAW BEAUTIFUL THINGS, ANOHNI, Julia Yasuda, Erika Yasuda
    Vake Poes; of hoe God verdween, Lisaboa Houbrechts, laGeste (les ballets C de la B + kabinet k).

    Samenwerkingen
    Dag van de Componist
    , Meriç Artaç
    Eroica I, Sofia Jernberg, Kit Downes, Petter Eldh, Kjetil Møster
    Wuthering Heights, Wise Children, Emma Rice.

  • 58 samenwerkingspartners

    Amsterdam Museum, Barbican London, Belgrade Theatre Coventry, Biennale de la Danse de Lyon, Chelfitsch, Cinetree, Complicité, Comédie de Genève, Culturescapes, De Balie, Echobox Radio, Eun-Me Ahn Company, Festival La Strada Graz, Festival d'Automne à Paris, Odéon-Théâtre de l'Europe, Festival de Marseille, Festival of Athens and Epidaurus, Hartwig Art Foundation, Kampnagel, Kunstenfestivaldesarts, KunstFestSpiele Herrenhausen, La Bâtie-Festival de Genève, La Filature/Scène nationale de Mulhouse, Les Théâtres de la Ville de Luxembourg, Manège Maubeuge, Melkweg Expo, Montpellier Danse, MOVES México, Nationale Opera & Ballet, National Kaohsiung Center for the Arts – Weiwuying, National, NTGent, OMEK, Opéra de Lille, Opera Ballet Vlaanderen, PACT, Park Avenue Armory, Printemps des Comédiens Montpellier, Queer Choir Amsterdam, Read My World, Ruhrfestspiele Recklinghausen, R.B. Jérôme Bel (Parijs) STAGES, Dramaten Stockholm, Romaeuropa Festival, Ruhrfestspiele Recklinghausen, Sismo Stories & Performances, skinship, Societas, Tanz im August, Tanzquartier, Temporada Alta, Teatro Nacional D. Maria II, Theater Freiburg, Théàtre de la Ville - Paris, Théâtre de Liège, Théâtre de Strasbourg – Scène européenne, Théâtre Vidy-Lausanne, Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz, Wiener Festwochen.

  • 174.855 websitebezoekers

    Gebruikers: 174.855
    Sessies: 304.341

  • 70.490 social mediavolgers

    Facebook 41.841
    Instagram 11.635
    LinkedIn 2.505
    Twitter 6.966
    YouTube 2.070
    HF Young Facebook 4.196
    HF Young Instagram 1.277

  • 23 locaties

    Amsterdam Centraal Station
    Artis Planetarium
    De Balie
    Bimhuis
    Centrale Markthal
    Het Concertgebouw
    DeLaMar
    Donau
    Eye Filmmuseum
    Frascati
    Gashouder
    Gerrit van der Veenstraat
    Hartwig Art Foundation
    Huis Willet-Holthuysen
    ITA
    Koninklijk Theater Carré
    Melkweg Expo
    Muziekgebouw
    Nationale Opera & Ballet
    Park Frankendael
    RadioRadio
    De Sloot
    Theater Amsterdam

  • 2.965 hotelovernachtingen

    2.965 hotelovernachtingen van artiesten en crew.

Holland Festival bedankt vrienden en partners

Holland Festival 2023 was mogelijk dankzij de steun en betrokkenheid van vele fondsen, sponsoren en particuliere donateurs en de vele enthousiaste bezoekers die zich openstelden voor nieuwe ervaringen en perspectieven.

Door het jaar heen organiseren we verschillende activiteiten voor onze vrienden en partners maar in juni gebeurt het echt: dan ontmoeten we elkaar tijdens het festival. We troffen elkaar bij de opening en de Vriendenvoorstelling waarbij flink gediscussieerd werd over het programma en over wat iedereen nog absoluut moest gaan zien. We keken onze ogen uit bij de rondleiding in de Centrale Markthal tijdens de opbouw van Euphoria en achter de schermen van Ribingurumu no Metamorufuoshisu – met een kennismaking met de 'slijmspecialist' van Europa voor het special effect – en Dragons, waar we als ware artiesten backstage rondliepen. We hebben met jong en oud gedanst bij Respublika, lang nagepraat over intense voorstellingen als ÔSS en Bros, onze longen uit het lijf geschreeuwd samen met Laurie Anderson en ons laten inspireren door de programma's rondom ANOHNI. En vooral: onze vrienden en partners hebben genoten van alles wat er te zien en te doen was, in de wetenschap dat zij dit mede mogelijk hebben gemaakt. Het was een feest om elkaar op al die verschillende locaties te ontmoeten en samen het festival te beleven. 

Dank aan alle partners: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Amsterdam, productiepartner Ammodo, hoofdbegunstiger Fonds 21, presentatiepartner Hartwig Art Foundation, Hotel Casa Amsterdam, Fonds Podiumkunsten, VandenEnde Foundation, VSBfonds, Ernst von Siemens Music Foundation, Automobielbedrijf Van Vloten, ELJA Foundation, Stichting Zabawas, The Brook Foundation, The Netherland-America Foundation, Institut-Français NL, Fonds ZOZ, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, de Poolse Ambassade, Istituto Italiano di Cultura Amsterdam, Beam Systems, De Nederlandsche Bank, G&S&, Loyens & Loeff, Reset, Westcord Art Hotel en anderen die anoniem steunen. 

Onze vrienden

Speciale dank aan onze Governors, Hartsvrienden, Beschermers, (Jonge) Begunstigers, Liefhebbers, de HF Young Circle van het Holland Festival en alle donateurs die hebben bijgedragen aan de realisatie van Euphoria.  

Governors
Ronald Bax en Frank Lunenburg, Rob Defares, Jolanda Drukker Murray, Arent Fock, J. Kat en B. Johnson, Françoise van Rappard-Wanninkhof, M. Sanders, Tom de Swaan, Elise Wessels-van Houdt - in herinnering -
Governors die anoniem wensen te blijven.

Hartsvrienden
G.J. van den Bergh en C. van den Bergh-Raat, Mavis Carrilho, Kommer en Josien Damen, Bernard en Ineke Dijkhuizen, Nienke van den Hoek en Alexander Ribbink, Isaäc en Francien Kalisvaart, Kristine Kohlstrand, Roland Kupers, Emma Moloney, Robert Jan en Mélanie van Ogtrop-Quintus, H.J. ten Have en G.C. de Rooij, Anthony en Melanie Ruys, Coen Teulings en Salomé Bentinck, Patty Voorsmit, Sabine Vroom, Wolbert en Barbara Vroom-Cramer
Hartsvrienden die anoniem wensen te blijven.

Beschermers
B. Amesz & E. Boswijk, M. Appeldoorn, R.F. van den Bergh, Duco de Boer, S. Brada, Frans en Dorry Cladder-van Haersolte, J. Docter en E. van Luijk, L. Dommering-van Rongen, Sylvia Dornseiffer, Philip Drost, Marianne Eisma, E.L. Eshuis, E. Granpré Moliere, M. Grotenhuis, V. Halberstadt, S. Haringa, Meike Hartelust en Just In’t Velt, Luuk H. Karsten, Monique Laenen en Titus Darley, Paul en Saskia Laseur, Ton en Jannie Liefaard-van Dijk, A. van der Linden-Taverne, E. Merkx, H. Nagtegaal, Sijbolt Noorda en Mieke van der Weij, Ben Noteboom, G. van Oenen, Marsha Plotnitsky, Pim en Antoinette Polak, Lisette Schuitemaker en Jos van Merendonk, Ingeborg Snelleman en Arie Vreugdenhil, Eelco van der Stok en Sophie Koole, A.N. Stoop en S. Hazelhoff, P. Wakkie, Martine Willekens, O.L.O. en Tineke de Witt Wijnen-Jansen Schoonhoven
Beschermers die anoniem wensen te blijven.

Begunstigers
Nigel Bagley and Lorraine Dean, Lodewijk Baljon en Ineke Hellingman, Ilonka van den Bercken, Ellen Birnie, Co Bleeker*, Femke Blokhuis, Jasper Bode, Mariëtte Bode, K. Bodon, Onno Bosma, E. Bracht, Bart Breederveld, D. de Bruijn, G. van Capelleveen, Marie Hélène Cornips en Dick Havenaar, M. Daamen, Prof. Cees Dam, J. Dekker, M. Doorman, Chr. van Eeghen*, Ruud Emous, Monica Galer, Caroline van Gelderen, Susan Gloudemans, E. de Graaff- Van Meeteren, F. Grimmelikhuizen, D. Grobbe, Bureau Groen - Nicole Groen, Marc van Gulik, Ann van der Haven, Annelies Heidstra en Renze Hasper, Hagar Heijmans, B. Heijse en A.M. Heijse-Verbeek, Servaas Hensen, G. van Heteren, L. van Heteren, Julie Heyning - van Maanen, Fina Hilverts, S. Hodes, J. Hopman, J. Houtman, Roos Huls, E. Hummelen, Wendy van Ierschot, Jeroen van Ingen, P. Jochems, Jan de Kater, R. Katwijk, Ytha Kempkes, J. Keukens, E. Kocken, Aron Kovacs, Casper van der Kruk, Cees Lafeber, Hilde Laffeber-Nicolaï, M. Le Poole, M. Leenaers, Annet Lekkerkerker, M. Levenbach, A. Ligeon, T. Lodder, R. Mackenzie, D. van der Meer, E. van der Meer-Blok, Christa Meindersma, Jaap Mulders, Kay Bing Oen*, P. Price, F. Racké, J. Rammeloo, Jet de Ranitz, Wessel Reinink, Richard van Remmen, Inge Schmitt, A. Schneider, H. Schnitzler, G. Scholten, Joanne Schouten, Ronald Siemers - in herinnering -, P. Smit, G. Smits, A. Sonnen, W. Sorgdrager en F. Lekkerkerker*, K. Spanjer, Reinout Steenhuizen, C.P.-M.H.-L. Tegelaar, C. Teulings, H. Tjeenk Willink, A. Tjoa, M. Tjoe-Nij, Y. Tomberg, David van Traa, Tamara Trotman, Kurt Tschenett en Sasha Brunsmann, Frank Uffen, M. VerhoeffNeef, Truus Visser, A. van Vliet, M.M. de Vos van Steenwijk, A. Wertheim, E. E. Wolf en M. E. Otte, M. van Wulfften Palthe, M. Yazdanbakhsh, M.J. Zomer, P. van Zwieten en N. Aarnink
Begunstigers die anoniem wensen te blijven.

* extra bijdrage

Jonge Begunstigers
Hassina Bahar, Aram Balian, Pietro Bertazzi, Quirijn Bongaerts, Jasmin Farag, Brendon Humble, Naomi van der Linden, Eva Moerbeek, Pieter Nooitgedagt, Guus Schaepman, Eerke Steller, Bart Truijens, Esther van der Veldt, Norman Vladimir, Lonneke van der Waa
Jonge Begunstigers die anoniem wensen te blijven.

Liefhebbers
Alle 623 Liefhebbers

HF Young Circle 
Basak Layic, Che-Sheng Wu, Fenna Visser, Hannah Bakx, Huug Roosjen, Nigel Onwuachu, Sheila Verdegaal, Shervin Fekri, Wouter van Herwaarden, Yvonne Zoethout

Euphoria werd mede mogelijk gemaakt door een donatie van  
Robert Alten, Frank Arents, Richard de Baan, M. Been, Marieke Bemelman, Len van den Berg, Benien van Berkel, H.J. Biemond, Cornelie Bierens de Haan, Hein Bijl, Ellen Birnie, Norbert Bode, A. Bol, I.D.M. Booij, Montina Braaksma, J.J.M. Brakenhoff, Joris Brandt, Andre Broekmans, Marijke Brinkman, Tineke Brinks, Anke Brus, Ina Buitendijk, Carien Dagnelie, Luitje Douma, Koos van der Ende, Evelien Eshuis, Johan Geerts, Fienie Gerekink, Rob Gras, Yvonne Greuter, Erica Groet, A. van den Hanenberg, Sietze Haringa, Meike Hartelust, M.M. Hartman, Servaas Hensen, Jane van Herwijnen, Yasmin Hilberdink, Michael Jas, Jeroen Ketting, Rob Kloet, Kris Kohlstrand, Jory de Koning, Leonie Kruizenga, Johanna Kuijpers, Sophie Lambo, Erik Leferink, Ton Liefaard, Anne van der Linden-Taverne, Johnna Malpass, Pierre Mehlkopf, Ellen Meijerse, Rene Mendel, Evelyne Merkx, Marijke Naber, Martin Niemeijer, Annette Oostvogel-vangent, Yolande van Reijen, Peter Rijnsburger, Nelleke Sloos, G.P. van der Sman, Marianne Smit, Ingeborg Snelleman, Merlijn Snitker, J. Sparreboom, Eva de Swaan, Catherine ten Bruggencate, Peter Timmerman, Joseph Upham, A. van Veen, Sjoerd Vellenga, Theo Veltman, Lisa van de Ven, Wieke Verbeek, Hans Verdaasdonk, Niek Verhoeff, Eric Verouden, Willem Verstraaten, Annemiek van Vliet, Raymond van Vliet, May van der Vossen, Arie Vreugdenhil, Sabine Vroom, Barbara Vroom-Cramer, Egbert Wolf, Hans Wolff, Annette Zahn, Marja Zeegers, en donateurs die anoniem willen blijven.

Vrienden en partners beleven meer. Kom erbij!
Wij gaan nu verder met de voorbereiding voor het 77e Holland Festival in juni 2024 en organiseren in de tussentijd weer veel moois voor onze Vrienden en Partners. Wil je het festival ook van dichtbij meemaken, door het jaar heen bijzondere ontmoetingen hebben, andere festivalliefhebbers leren kennen, als eerste op de hoogte zijn van onze plannen en kaarten kunnen kopen met persoonlijke tips van het festivalteam? Word dan ook vriend of partner en laat je meevoeren. Dan maken we er met jouw steun weer een prachtige editie van. Bijdragen kan op vele manieren. Meer informatie vind je hier

Steun ons om ongekende en unieke voorstellingen mogelijk te maken.

Word Vriend
Holland  Festival team

Holland Festival team

Holland Festival team

Dankzij het hele team van Holland Festival hebben we dit festival neer kunnen zetten.

Holland Festival team 2023

Onze supporters

subsidiënten

productiepartner

hoofdbegunstiger

sponsors, fondsen en instellingen

mediapartners

HF Business

Holland Festival is lid van